Αντιμέτωποι με το πρόβλημα.Πόσο εύκολο είναι;

Φόβος και σοβαρό πρόβλημα υγείας.Άρθρο του Νίκου Παναγιωτόπουλου για το Φόβο στη Χρόνια νόσο.

Φόβος και σοβαρό πρόβλημα υγείας.Όταν ο ασθενής αρνείται το πρόβλημα.

(Φόβος και σοβαρό πρόβλημα υγείας) Η αντιμετώπιση ενός σοβαρού χρόνιου προβλήματος υγείας ή ενός σοβαρού τραυματισμού κρύβει πολλές δυσκολίες και παγίδες για εκείνον που τα υφίσταται. Είναι πολύ συχνό οι εξωτερικές του αντιδράσεις να είναι απλώς ένα ψέμα που λέει ο ασθενής στον ίδιο του τον εαυτό προσπαθώντας να τον καθησυχάσει και πολύ επιθυμεί να το περάσει ως αλήθεια και στους άλλους. Αυτό όμως όσο και αν είναι αληθοφανές δε μπορεί να υποκαταστήσει την πραγματικότητα. Ένας ασθενής που υφίσταται μια ακρωτηριαστική επέμβαση στο πρόσωπο εξαιτίας ενός καρκίνου π.χ. στα οστά της κάτω γνάθου, μπορεί να έχει προσπαθήσει να πείσει τον εαυτό του ότι δεν έχει επηρεαστεί συναισθηματικά από την επιθετική για την εμφάνισή του θεραπεία.

Δηλώνει σε όλους ότι «δεν είναι τίποτα σπουδαίο, εξ’ άλλου δε θα εμφανιστώ και στον κινηματογράφο ούτε είμαι κανένα μοντέλο». Δεν θέλει να επιτρέψει στον εαυτό του να αισθανθεί θλίψη, άγχος ή θυμό για την αλλαγή της εικόνας του σώματος. Υποτιμά μάλιστα όσους δίνουν τόση μεγάλη σημασία στη εξωτερική τους εμφάνιση. Συμπεριφέρεται άνετα σα να μην έχει συμβεί τίποτα. Δεν επιτρέπει σε κανένα να αμφισβητήσει ότι ελέγχει απόλυτα τη νέα κατάσταση. Ωστόσο η απώλεια τον επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο. Ξαφνικά αρχίζει να εκφράζει μεγάλη δυσαρέσκεια για άλλες πλευρές της ζωής του.

Αρχίζουν καυγάδες με το οικογενειακό και στενό φιλικό περιβάλλον, τη σύζυγο, τα παιδιά και τους φίλους. Υποτιμά και περιφρονεί την εργασία, από την οποία κάποτε αντλούσε μεγάλη ικανοποίηση. Και αυτά γίνονται χωρίς να έχει συνειδητοποιήσει ότι όλα συμβαίνουν γιατί έχει υποστεί τη σωματική μεταβολή και μάλιστα λόγω μιας νόσου που αφήνει εκκρεμότητες και φόβους για το μέλλον. Δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι η συναισθηματική αδιαφορία και η «αναισθησία» που αφορά την ακρωτηριαστική επέμβαση στο πρόσωπο επηρεάζει αρνητικά την υπόλοιπη ζωή του.

Φόβος και σοβαρό πρόβλημα υγείας.Ο φόβος ύστερα από ένα ατύχημα.

Ένας άνθρωπος που βρίσκεται στο σημείο ενός σοβαρού ατυχήματος που υπέστη, αντιδρά με φόβο. Και αυτό επαναλαμβάνεται κάθε φορά που περνά από αυτό το σημείο ή έρχεται αντιμέτωπος με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβη. Το άτομο αυτό, αδικαιολόγητα για τους άλλους αλλά απόλυτα φυσικά για το ίδιο και την ψυχολογία του, παρουσιάζει έντονες φοβικές αντιδράσεις δηλαδή έντονα αρνητικά συναισθήματα και συμπτώματα, λόγω των οποίων αποφεύγει σε κάθε ευκαιρία την κατάσταση στην οποία συνέβη το ατύχημα ή οτιδήποτε παρουσιάζει κάποια ομοιότητα με αυτήν. Ένα άτομο που είχε για παράδειγμα ένα σοβαρό ατύχημα από πτώση ανελκυστήρα, αποφεύγει να ξαναμπεί σε ανελκυστήρα και αν αυτό συμβεί αναγκαστικά αναπτύσσει φοβικές αντιδράσεις που φτάνουν στα όρια του πανικού. Άλλος πάλι μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα δεν θέλει να ξαναμπεί σε αυτοκίνητο.

Φόβος και σοβαρό πρόβλημα υγείας.Το άτομο πρέπει να θέλει να διατηρήσει τη συναισθηματική του ισορροπία.

Πρέπει οπωσδήποτε ένα άτομο που θέλει να διατηρήσει τη συναισθηματική του ισορροπία και αντιμετωπίζει την πραγματικότητα μιας σοβαρής ασθένειας ή ενός τραυματισμού, να υπερνικήσει τέτοιου είδους φοβίες. Αυτό μπορεί να συμβεί μέσω της επεξεργασίας του συναισθηματικού αντίκτυπου που έχουν αυτές οι σοβαρές καταστάσεις. Εδώ σύμφωνα με τους ψυχολόγους ο ασθενής χρησιμοποιεί ένα μηχανισμό, αυτόν της απώθησης του συναισθήματος από τη συνείδηση στο υποσυνείδητο. Και αυτό γίνεται βίαια για να μπορέσει να κρατήσει ισορροπία με τον εαυτό του. Τέτοιου είδους όμως μηχανισμοί δεν αποτελούν μακροπρόθεσμες λύσεις. Μπορεί να αποτελέσουν βραχυπρόθεσμες λύσεις για να τον προστατέψουν από την άμεση ανάδυση των αρνητικών συναισθημάτων του.

Όμως πρέπει οπωσδήποτε να αντικρύσει και να αντιμετωπίσει τη συναισθηματική δυσφορία του (Di Matteo M.R., Martin L.R., 2011, Εισαγωγή στην ψυχολογία της Υγείας, Αθήνα, Πεδίο). Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι δύσκολη και επώδυνη όμως είναι απαραίτητη προκειμένου το άτομο να βρει την εσωτερική αρχικά άλλα και την εξωτερική: οικογενειακή, επαγγελματική και κοινωνική του ισορροπία. Τέτοια παραδείγματα αποδεικνύουν πόσο σημαντικό είναι να έλθει ένα άτομο αντιμέτωπο με τα επακόλουθα της ασθένειάς και του τραυματισμού του και να κατανοήσει πλήρως την επίδραση που ασκούν στη σκέψη και τα συναισθήματά του. Η διαδικασία αυτή απαιτεί συνειδητοποίηση του προβλήματος και των συνεπακόλουθών του και της σημασίας της αντιμετώπισής τους. Και στη συνέχεια απαιτείται προσπάθεια από το ίδιο το άτομο, του οικείους, φίλους και όσους το ίδιο θεωρεί αξιόπιστους εταίρους στη συνέχιση της ζωής του.