Νοσηλεία και σοβαρά πάσχοντες ασθενείς.
(Νοσηλεία και σοβαρά πάσχοντες ασθενείς) Ο ασθενής με το σοβαρό πρόβλημα υγείας και ο βαριά τραυματίας είναι φυσικό ότι χρειάζονται όχι μόνο παρατεταμένες αλλά και συχνές νοσηλείες. Και μάλιστα σε συνθήκες πίεσης για την ίδια τους τη ζωή. Η νοσηλεία όμως που είναι για τους επαγγελματίες υγείας η καθημερινή ρουτίνα τους, για τους ασθενείς αποτελεί ένα παράγοντα έντονου στρες, καθοριστικό για την πορεία της νόσου τους. Ιδιαίτερα ψυχοπιεστική είναι η εμπειρία της νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και σε Μονάδες Θεραπείας Εμφραγμάτων. Ο ασθενής βρίσκεται μέσα σε ένα ξένο περιβάλλον, ανάμεσα σε άγνωστους ανθρώπους που τρέχουν για να διεκπεραιώσουν υποχρεώσεις που ο ίδιος δεν είναι σε θέση να καταλάβει τη σημασία τους, αντιλαμβάνεται όμως ότι σχετίζονται με την υγεία και τη ζωή του.
Σε κάποιες περιπτώσεις δεν έχει τη δυνατότητα να μιλήσει γιατί είναι διασωληνωμένος, βυθίζεται σε ύπνο από τη χορήγηση φαρμάκων, ξυπνά μη γνωρίζοντας το πόσος χρόνος έχει περάσει από την εισαγωγή του ή ακόμη και τι ώρα της ημέρας είναι. Το περιβάλλον είναι λογικό να του φαίνεται ασυνήθιστο και απειλητικό. Εδώ πολύ μεγάλη σημασία έχει η ενημέρωση ώστε στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό να μπορεί να κατανοεί, να συμμετέχει και να αντιλαμβάνεται το επόμενο βήμα. Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι ασθενείς που ενημερώνονται σχετικά με τις επικείμενες ιατρικές διαδικασίες και τα πιθανά αποτελέσματά τους, βιώνουν λιγότερο άγχος και μεγαλύτερη ικανοποίηση, ενώ επίσης αναφέρουν ότι αισθάνονται λιγότερο πόνο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σε σύγκριση με όσους δε λαμβάνουν καμία πληροφορία ( Martin, D., 1996. Pre-operative visits to reduce patient anxiety: A study. Nursing Standards, 28, 33-38).
Νοσηλεία και σοβαρά πάσχοντες ασθενείς.Η νοσηλεία επηρεάζει πολύ σημαντικά την ατομικότητα του ασθενούς.
Η νοσηλεία στο νοσοκομείο επηρεάζει πολύ σημαντικά την ατομικότητα του ασθενούς. Νοσηλεύεται σε ένα δωμάτιο που στις περισσότερες των περιπτώσεων φιλοξενεί και άλλους ασθενείς οι οποίοι έχουν τα δικά τους προβλήματα και φυσικά τους δικούς τους επισκέπτες. Αν μάλιστα λάβουμε υπ’ όψιν τις συνθήκες που επικρατούν στα νοσοκομεία μας όπου οι ώρες του επισκεπτηρίου καταστρατηγούνται και οι άνθρωποι είναι λίαν θορυβώδεις – και πολλές φορές αδιάκριτοι- η ατομικότητα και η ηρεμία είναι απλά μια θεωρία που η πράξη την καταργεί.
Ο ασθενής είναι απρόσωπος. Ο ασθενής του 405 που πάσχει από το αιματολογικό νόσημα ή έχει μόλις χειρουργηθεί ή είναι σοβαρά ή είναι ο απαιτητικός ασθενής. Μέσα στο δωμάτιο μπαινοβγαίνουν διάφορα μέλη του προσωπικού με διάφορες υποχρεώσεις. Στις 6 το πρωί μπαίνει το συνεργείο του καθαρισμού, στις 7 αλλάζει η βάρδια των νοσηλευτών, στις 9 ξεκινά η επίσκεψη των ιατρών και από εκείνη την ώρα άλλος παίρνει αίμα, άλλος φέρνει τα φάρμακα της νοσηλείας, άλλος μπαίνει για να μετρήσει πίεση και σφυγμούς, μετά έρχεται το φαγητό από τις τραπεζοκόμους, αργότερα ξαναρχίζει ο κύκλος των προηγούμενων δραστηριοτήτων. Όλη την ημέρα οι ασθενείς προσπαθούν να βρουν λίγο χρόνο να ηρεμήσουν. Η προσπάθεια να προσαρμοστεί ο ασθενής στις συνθήκες νοσηλείας είναι διαρκής και επίπονη.
Νοσηλεία και σοβαρά πάσχοντες ασθενείς. Ασθενείς που προσαμόζονται καλά.Ιδρυματοποίηση και κατάθλιψη.
Υπάρχουν ασθενείς που τα καταφέρνουν τελικά να προσαρμοστούν ικανοποιητικά. Είναι συνήθως αυτοί που η λογική τους τους επιβάλλει να συνεργαστούν για το καλό της υγείας τους. Αντιλαμβάνονται ότι είναι αναγκαίο κάτι τέτοιο για την καλύτερη εξέλιξη του προβλήματός τους. Στις περιπτώσεις όμως που η νοσηλεία τους είναι μακρά η προσαρμογή αυτή μπορεί να έχει σημαντικά μειονεκτήματα. Μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή σε αποξένωση από τις ανάγκες και τις επιθυμίες του.
Μπορεί να «ιδρυματοποιηθεί» όπως λέμε χαρακτηριστικά, να κάνει δηλαδή την καθημερινότητα του νοσοκομείου δική του και να ξεχάσει σταδιακά ότι έξω από το νοσοκομείο υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος που κινείται και ζει σε άλλους ρυθμούς. Ο καλά προσαρμοσμένος ασθενής, περιορίζει την ελευθερία του, κάνει ότι του λένε, δε θέτει ερωτήσεις που φέρνουν τους άλλους σε δύσκολη θέση, δε δημιουργεί προβλήματα με τη συμπεριφορά του. Αυτό συνδέεται με την καταπίεση των συναισθημάτων του και έτσι ο ασθενής μπορεί να νοιώθει συναισθηματική αποξένωση και να εκδηλώσει βαριά κατάθλιψη.
Νοσηλεία και σοβαρά πάσχοντες ασθενείς. Οι “κακοί” ασθενείς.
Κάποιοι άλλοι ασθενείς αντιδρούν στον περιορισμό της ελευθερίας τους που τους επιβάλλεται και αντιδρούν με τον αντίθετο τρόπο, γίνονται δηλαδή αντιδραστικοί και απείθαρχοι. Αυτοί είναι οι ασθενείς που χαρακτηρίζονται από το προσωπικό του νοσοκομείου ως «κακοί». Ένας κακός ασθενής προσπαθεί να διατηρήσει την ατομικότητά του απαιτώντας την προσοχή των άλλων και την αμφισβήτηση του καθημερινού προγράμματος. Πολλές φορές αρνείται να υποβληθεί σε κάποια θεραπεία όχι γιατί πραγματικά πιστεύει ότι θα τον βλάψει, αλλά γιατί θέλει να είναι αυτός που έχει τον έλεγχο του εαυτού του. Μπορεί να είναι πολύ θυμωμένος και αγχωμένος και να καταναλώνει μεγάλο μέρος της ενέργειάς του, επαναστατώντας απλώς μόνο για την επανάσταση. Η συμπεριφορά αυτή που αγωνίζεται απέναντι σε ένα καταπιεστικό και ενοχλητικό σύστημα πολλές φορές αντιμάχεται το συμφέρον και την καλύτερη πορεία της νόσου του. (Di Matteo M.R., Martin L.R., 2011, Εισαγωγή στην ψυχολογία της Υγείας, Αθήνα, Πεδίο).
Οι ασθενείς που νοσηλεύονται θα πρέπει να δρουν και όχι να αντιδρούν.
Οι ασθενείς που βρίσκονται εγκλωβισμένοι ή χάνονται στο λαβύρινθο της νοσηλείας του νοσοκομείου πρέπει να δρουν και όχι να αντιδρούν (Taylor, S.E., 1982. Hospital patient behavior: Reactance, helplessness or control? In H.S. Friedman & M.R. DiMatteo (Eds), Interpersonal issues in health care (p.p. 201-231). New York: Academic Press). Θα πρέπει οι ασθενείς να μιλούν με τους επαγγελματίες του ιατρικού χώρου που τους φροντίζουν, να τους μεταφέρουν τις σκέψεις και τις επιθυμίες τους και αυτό φαίνεται πως λειτουργεί προς όφελός τους. Είναι σημαντικό όπως έχουμε και πάλι αναφέρει οι ασθενείς να συνεργάζονται με τους επαγγελματίες υγείας και κυρίως με τους ιατρούς τους και σχεδιάζουν μαζί πολλά από τα στοιχεία της θεραπείας τους, συναποφασίζουν για το ποιο πρωτόκολλο θα ακολουθηθεί και τις επιπτώσεις του και να καταλήγουν στην υλοποίηση κάποιων ειδικών αιτημάτων, όπως π.χ. να αποφεύγεται η νυκτερινή θεραπεία για να μπορεί ο ασθενής να κοιμάται απερίσπαστος.
Η διεκδικητικότητα από πλευράς του ασθενούς και η αυξημένη συμμετοχή του τον κινητοποιεί, τον βοηθά να διατηρήσει την ευεξία και την προσωπική του ταυτότητα και αυτό έχει θετικές συνέπειες στην πορεία της νόσου του. Και στις περιπτώσεις που κάποιος λόγω κατάστασης δε μπορεί να το κάνει (π.χ. ένας διασωληνωμένος ασθενής) θα πρέπει να τυγχάνει υποστήριξης τόσο από τους ιατρούς και νοσηλευτές αλλά και πρόσωπα του περιβάλλοντός του, που θα λειτουργούν ως διεκδικητές των δικαιωμάτων του.
Οι συγγενείς του ασθενούς που νοσηλεύεται.
Ας μην ξεχάσουμε στο σημείο αυτό ότι και για τους συγγενείς ενός ασθενούς που νοσηλεύεται και κυρίως αυτού που βρίσκεται στη ΜΕΘ ή τη Μονάδα Εμφραγμάτων του νοσοκομείου, η εμπειρία αυτή είναι λίαν ψυχοπιεστική. Οι συγγενείς σύμφωνα με μελέτες (Jamerson, P.A., Scheibmeir, M., Bott, M.J. et al. 1996. The experiences of families with a relative in the intensive care unit. Heart and Lung, 25, 467- 474) περιφέρονται γύρω από τον ασθενή και το ιατρικό προσωπικό, αναζητούν ενεργητικά πληροφορίες σχετικά με την κατάστασή του, παρακολουθούν την πρόοδό του παρατηρώντας και αξιολογώντας την πορεία της χορηγούμενης φροντίδας και εξασφαλίζουν πόρους. Αν το προσωπικό του νοσοκομείου καλύψει αποτελεσματικά και άμεσα τις ανάγκες αυτές ελαχιστοποιούν το στρες που υφίσταται η οικογένεια και αυτό λειτουργεί θετικά και προς τη λειτουργία του νοσοκομείου και προς τους ίδιους αλλά κυρίως και ως προς τους νοσηλευόμενους ασθενείς.
